Kapitaalgoederen zijn goederen met een groot maatschappelijk nut die de gemeente nodig heeft voor de uitvoering van haar taken. Deze goederen hebben doorgaans een hoge vervangingswaarde en gaan meerdere jaren mee. Het is daarom van belang dat de gemeente zorgvuldig beheer en onderhoud uitvoert en hierover verantwoording aflegt in begroting en jaarrekening. In deze paragraaf wordt ingegaan op het beleid en de financiële consequenties met betrekking tot de grotere kapitaalgoederen die in artikel 12 van het BBV genoemd worden. Dit zijn vastgoed, wegen, groen en water, havens en riolering.
Kaders en beleid
Bij het onderhoud van kapitaalgoederen heeft de gemeente te maken met zowel wettelijke- als gemeentelijke kaders. Wettelijke kaders zijn bijvoorbeeld de Gemeentewet (GW), het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de Waterwet. Bij de gemeentelijke kaders gaat het om vastgesteld beleid dat is vastgelegd in verschillende beleidsnotities. In art. 212 van de GW is vastgelegd dat de raad in een verordening moet vastleggen welke regels/afspraken gelden voor de waardering en afschrijving van activa. Deze verordening behoort ook tot bovengenoemde kaders. Verder is elke gemeente verplicht een Gemeentelijk Riolering Plan (GRP) te hebben over het onderhoud/beheer van de riolering en water.
Het gemeentelijk beleid met betrekking tot het onderhoud van kapitaalgoederen van de gemeente Dordrecht is vastgelegd in verschillende beleidsnotities die door de raad zijn vastgesteld. Daarbij geldt dat onveilige situaties en situaties van dreigende kapitaalvernietiging per direct worden aangepakt.
Het onderhoud en beheer is vastgelegd in meerjaren onderhouds- en beheerplannen. Deze kaders worden in de Nota onderhoud kapitaalgoederen vermeld. Het uitvoeren van beleid moet leiden tot een bestendige situatie waarin kapitaalgoederen worden onderhouden conform de vastgestelde functionaliteits- en kwaliteitsniveaus. Het streven is de 'Nota onderhoud kapitaalgoederen' in 2020 te actualiseren. De uitgangspunten van de nieuwe nota zijn reeds afgestemd met de auditcommissie van de raad.
De ambities en doelstellingen van het geplande onderhoud worden jaarlijks in de paragraaf kapitaalgoederen van de begroting vertaald naar puntsgewijze omschrijvingen van praktische onderhoudsactiviteiten. Vervolgens geeft de gemeente in de navolgende paragraaf in de jaarrekening duiding aan actuele ontwikkelingen en gerealiseerde ambities en doelstellingen met betrekking tot het onderhoud van de kapitaalgoederen.
Assetmanagement
Het areaal kapitaalgoederen moet ons in staat stellen onze organisatiedoelen te bereiken en moet daarom in stand gehouden worden zodat het zijn functie(s) kan behouden. Dit gebeurt veelal door het uitvoeren van meerjaren onderhoudsplannen. Wij hanteren veelal landelijke eisen, normen en richtlijnen zoals bijvoorbeeld richtlijnen van het kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur (CROW), Stichting Rioned en waar mogelijk NEN-normen.
Om onderhoud en beheer op een hoger niveau te tillen is Dordrecht in 2018 begonnen met de invoering van assetmanagement conform NEN-ISO 55001 voor onze objecten in de buitenruimte. Inmiddels werken we bij verschillende disciplines (bijvoorbeeld wegen, riolen en gemalen) op basis van risicogestuurd onderhoud. Bij de overige disciplines (bijvoorbeeld groen) maken we grote voortgang. We gaan de assetmanagement activiteiten borgen in de (werk)processen, KPI's ontwikkelen en dashboards invoeren. Ook wordt het strategisch assetmanagement-plan verder uitgewerkt zodat we de verbinding tussen de (huidige) buitenruimte en grote stedelijke opgaven zoals 'Bereikbare stad', 'Bouwende stad', 'Groen-Blauwe stad' en 'Veilige stad' verbeteren.
Het invoerproces van assetmanagement is nu voor circa driekwart afgerond. We hebben het beleid en de onderhoudsconcepten nagenoeg af. Voor de meeste disciplines hebben we risicogestuurd onderhoud ontwikkeld. We verwachten eind 2020 of begin 2021 zo ver te zijn dat we bij een proefaudit conform NEN-ISO 55001 positief beoordeeld worden.